Chứng khoán là gì? Những kiến thức cơ bản về chứng khoán

Khi bạn quan tâm đến chứng khoán hoăc nghe các câu chuyện thường ngày trên báo chí, truyền hình ….về chứng khoán, câu hỏi bạn thường quan tâm đến ngay đó là “Chứng khoán là gì?”

Đây là thuật ngữ cơ bản trong đầu tư chứng khoán nhưng rất nhiều người chưa thực sự hiểu rõ và phân biệt một cách rõ ràng. Hãy cùng Chứng khoán Trí Đức tìm hiểu qua bài viết dưới đây.

Như chúng ta đã biết, Thị trường chứng khoán là nơi phát hành, tổ chức giao dịch mua bán, trao đổi các loại chứng khoán và được thực hiện chủ yếu tại sở giao dịch chứng khoán hoặc thông qua các công ty môi giới chứng khoán.

Bạn xem thêm bài viết “Thị trường chứng khoán là gì?”

Chứng khoán là gì?

Tại Điều 4 Luật Chứng khoán 2019 định nghĩa:

Chứng khoán là tài sản, bao gồm các loại sau đây:

Cổ phiếu, trái phiếu, chứng chỉ quỹ;
Chứng quyền, chứng quyền có bảo đảm, quyền mua cổ phần, chứng chỉ lưu ký;
Chứng khoán phái sinh;
Các loại chứng khoán khác do Chính phủ quy định.

Chứng khoán có những loại nào?

Căn cứ Điều 4 Luật Chứng khoán, các loại tài sản là chứng khoán được quy định cụ thể như sau:

1. Cổ phiếu

Cổ phiếu chứng khoán là gì?

Cổ phiếu là loại chứng khoán xác nhận quyền và lợi ích hợp pháp của người sở hữu đối với một phần vốn cổ phần của tổ chức phát hành.

Theo quy định của pháp luật, CP có hai loại:

Cổ phiếu thường (cổ phiếu phổ thông): Đây là loại cổ phiếu dùng để xác định quyền sở hữu của các cổ đông. Người nắm giữ cổ phiếu này sẽ có quyền quản lý và kiểm soát công ty hay tham gia vào các cuộc họp hội đồng quản trị, cũng như bỏ phiếu quyết định vào các vấn đề lớn của công ty.
Cổ phiếu ưu đãi: Người nắm giữ loại cổ phiếu này được nhận ưu đãi về cổ tức và quyền biểu quyết hay được hoàn lại phần vốn góp.

=> Các bạn xem thêm bài viết “Cổ phiếu là gì?”

Chứng khoán là gì? - Cổ phiếu — Cổ phiếu

2. Trái phiếu

Chúng ta đã hiểu thế nào là cổ phiếu, vậy trái phiếu chứng khoán là gì?

Trái phiếu là loại chứng khoán xác nhận quyền và lợi ích hợp pháp của người sở hữu đối với một phần nợ của tổ chức phát hành.

Hiểu một cách đơn giản, người sở hữu trái phiếu là người cho nhà phát hành vay vốn và nhà phát hành trái phiếu có nghĩa vụ phải thanh toán nợ gốc và lãi vay theo cam kết được xác định trong hợp đồng.

Trái phiếu đem lại nguồn thu là tiền lãi cố định và thường ký, không phụ thuộc vào kết quả kinh doanh.

Chứng khoán là gì? - Trái phiếu — Trái phiếu

3. Chứng chỉ quỹ

Chứng chỉ quỹ là loại chứng khoán xác nhận quyền sở hữu của nhà đầu tư đối với một phần vốn góp của quỹ đầu tư chứng khoán.

Mục đích của chứng chỉ quỹ là xác định quyền sở hữu vốn trong quỹ đại chúng của các nhà đầu tư. Quỹ này hình thành từ vốn góp của chủ đầu tư nhằm kiếm lợi nhuận từ thị trường chứng khoán.

Các nhà đầu tư góp vốn vào quỹ đầu tư đại chúng bằng việc mua chứng chỉ quỹ, sau đó công ty quản lý quỹ sử dụng số vốn này để đi đầu tư vào các loại tài sản như cổ phiếu, tín phiếu, trái phiếu, bất động sản… và chia sẻ thu nhập với các nhà đầu tư.

=> Các bạn xem thêm bài viết “Chứng chỉ quỹ là gì?

Chứng khoán là gì - Chứng chỉ quỹ là gì? — Chứng chỉ quỹ là gì?

4. Chứng quyền

Sau khi tìm hiểu chứng khoán là gì? Chúng ta tiếp tục đi tìm hiểu các loại chứng khoán. Và chứng quyền là loại chứng khoán được phát hành cùng với việc phát hành trái phiếu hoặc cổ phiếu ưu đãi, cho phép người sở hữu chứng quyền được quyền mua một số cổ phiếu phổ thông nhất định theo mức giá đã được xác định trước trong khoảng thời gian xác định.

5. Chứng quyền có đảm bảo

Chứng quyền có bảo đảm là loại chứng khoán có tài sản bảo đảm do công ty chứng khoán phát hành, cho phép người sở hữu được quyền mua (chứng quyền mua) hoặc được quyền bán (chứng quyền bán) chứng khoán cơ sở với tổ chức phát hành chứng quyền có bảo đảm đó theo mức giá đã được xác định trước, tại một thời điểm hoặc trước một thời điểm đã được ấn định hoặc nhận khoản tiền chênh lệch giữa giá thực hiện và giá chứng khoán cơ sở tại thời điểm thực hiện.

Chứng khoán là gì - Chứng quyền có đảm bảo — Chứng quyền có đảm bảo

6. Quyền mua cổ phần

Quyền mua cổ phần trong chứng khoán là gì? Đây là loại chứng khoán do công ty cổ phần phát hành nhằm mang lại cho cổ đông hiện hữu quyền được mua cổ phần mới theo điều kiện đã được xác định.

7. Chứng chỉ lưu ký

Chứng chỉ lưu ký là loại chứng khoán được phát hành trên cơ sở chứng khoán của tổ chức được thành lập và hoạt động hợp pháp tại Việt Nam.

8. Chứng khoán phái sinh

Chứng khoán phái sinh là gì? Đây là công cụ tài chính dưới dạng hợp đồng, bao gồm hợp đồng quyền chọn, hợp đồng tương lai, hợp đồng kỳ hạn, trong đó xác nhận quyền, nghĩa vụ của các bên đối với việc thanh toán tiền, chuyển giao số lượng tài sản cơ sở nhất định theo mức giá đã được xác định trong khoảng thời gian hoặc vào ngày đã xác định trong tương lai.

Hiểu đơn giản, chứng khoán phái sinh là một loại hợp đồng tài chính quy định quyền lợi, nghĩa vụ của các bên tham gia. Trong đó, giá giao dịch được xác định ở thời điểm hiện tại, tuy nhiên thời điểm thực hiện lại ở một ngày cụ thể trong tương lai.